سلامت جنسی و باروری یکی از مهمترین حوزههای سلامت در زنان است که در صورت نادیدهگرفتن و عدم دانش کافی نسبت به آن منجر به انجام رفتارهای پرخطر و ایجاد عوارض متعددی میشود. این در حالی است که یکی از راههای بهبود سلامت، بهکارگیری روشهای خودمراقبتی است که بنا به تعریف سازمان جهانی بهداشت بهعنوان «توانایی افراد، خانوادهها و جوامع برای ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری، حفظ سلامت و مقابله با بیماری و ناتوانی با یا بدون حمایت ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی» تعریف شده است. لذا، هدف این مطالعه مرور دامنهای بر مداخلات آموزشی موثر بر خودمراقبتی جنسی و باروری زنان است. این مطالعه با جستجوی کلیدواژههای خودمراقبتی، سلامت جنسی و باروری، مداخلات و زنان در پایگاههای داده Web of Science ،SID ، Iran Doc،Magiran ،Scopus ،Google Scholar و Pubmed در سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۵ صورت گرفت. تعداد ۹۹۴ مقاله در ابتدای جستجو یافت شد. سپس در طی غربالگری چهار مرحلهای، درنهایت به ۱۱ مقاله کاهش یافت و وارد مطالعه حاضر شد. یافتهها نشان داد مداخلات در زمینه خودمراقبتی جنسی و باروری از روشهای مختلفی مانند مدلهای آموزشی انگیزش محافظت (۰۰۱/۰P< و ۰۰۰/۰P<)، رفتار برنامهریزی شده (۰۰۱/۰P<)، تکنیک جیگساو (۰۰۱/۰P<)، کتابچه (۰۰۱/۰P<)، نرمافزار مبتنی بر گوشی هوشمند (۰۰۱/۰P<)، دستورالعمل خودمراقبتی جلوگیری از عفونت واژینال (۰۵/۰P<) و مشاوره روشهای بهداشتی (۰۰۰۱/۰P<) در دختران و زنان سنین باروری استفاده شده است که با نتایج مثبت و معنادار از لحاظ آماری همراه بوده است و باعث ارتقا وضعیت دانش، پیرامون سلامت جنسی و باروری و اتخاذ عملکردهای خودمراقبتی جنسی و باروری در افراد میشود. برایناساس برآورد میشود که اگرچه مطالعات در این زمینه محدود و نیاز به مداخلات بیشتری وجود دارد؛ اما به نظر میرسد استفاده از هرکدام از روشها با توجه به امکانات و بسترهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه کمک کننده است و با درنظرگرفتن این مداخلات در برنامههای بهداشتی و آموزشی سلامت بهعنوان یک روش ارتقادهنده خودمراقبتی میتوان وضعیت سلامت جنسی و باروری را بهبود ببخشد.
نوع مطالعه:
مروری |
موضوع مقاله:
مامائی دریافت: 1403/11/2 | پذیرش: 1404/3/5 | انتشار: 1404/5/11